kiinnen. Quod liic snppnnitur patet, qui cum iris non fiat sine inmine. imo lumiugs
mnltitudine, lumen anlem non nggrvgatnr nisi ex rellexione aut refractionc radiorum
corporis luminosi, haec anlzem non fiat nisi tum fiat objectio curpnris densioris aäre
pnro, ergo in locn generationis iridum non erit ipsius generatin sine corpore irra-
diati, a cuius superlicie possit iieri rellexio et rcfractiir lilminis inciilentis, aliquid
vero solidorum planorum ibi esse esl. impossibile, sed nec aqua qnnm haec cnrrexet
subito ad loca inferiora sil ibi pussibiiis, iris vero aliqnid lemporis manet, nec tamen
posset in aqnn continua iridis figura genernri qnnm lumen iniegrum reflecteretur
a superficie aqnae propter continuitatem ipsius aquae u. s. f. Cap. LXVll: Tricolor
est omnis iris: puniceus, Xnnthus (virirlis v. indiens), alurgus. Er Iuitel. nlie Farhen
nacli der Aristntelisulien Theorie ab nnd tlieilt auch seine Benbachlullg über einen
llegenbogen an einem Wasserfalle mit. Cnp. LXXXVlll. Ex crystallo hexagonal
soli npposita colores iridis generantur. Sie sollen durch eine Absclxwächung des
Liclites durch die Breclnmg entstelien. Cap. LXXXIV. Sub vase vitreo pleno aqua
soli exposita colores similes iridis colorilnls videntnr; ebenfalls wegen varias refrac-
tiones dehilitalionesipie railioruiu lumiuis, aber hächst verwirrl. und unklnr. Der
farbigen Erscheimmg in Glasprismexi hat schon Seneca Quaest. nat. l, cap. 7, Er-
wiihnung getlmn. Vergl. Wild e, l, 83.
34) J. Bnp t. Pn rtaiz, N0ap., de refraclione, npticea parte, libri lX. Nenp. 1593. Dns
neunte Bncli liamlelt: de eoloribus ex refractione, seu de iride, lacteo circulo etc.
lm Proemium sngt er: Ioquemur hoc libro de iride et de coloribus qui ex diaphani
et fulgiili (im (iegensatze zur Aristotelischcn Luhre) mistura exnriunlur, in quorum
investigations plus ilundraginta annis lolo nnimo insudavimus et Dii fnxint ut aliqnid
boni nnrti simns. lies llifllClliS, admirahilis et hnmannm caplum excedens, oh id
veteres [ioetar Thanmanlis liliam vocaverunt. [n der 3. Proposilioil fiihrt er den
Beweis, dass colores fulgiili ex luce et (lGIISlOFiS aäris diaphano g-enerantur: es isl;
dies das Zusatzglied mittelst dessen iiie Aristotelische und da Vinciscliu
Lehre zur Güthifsclien Theorie ergänzt wiral; Güthe lmt aber blos die lllngia
naturalis dieses Autnrs gelesen, Wnriii von der Farbe nur gelegentlich die Rede
ist, sunst hättu er wohl der 5. Proposition erwiihnt, welche heweisen soli: llnvum
colorem ex multa luce et minima dcnsiuris diaplnmi parte generari, coeruleuln ex
languidiore Iuce et ex multo ilinpliano aäre densiore xiasci u. s. f. Purla maclit
schon darnuf ailflnerksam, dass unr gelb, hlau Üllli roll: (dans Or iln Regenbogen
ans dem Wiedersehein einer dunkeln Wolke entstehen lässt) unmittelbm- ans dem
Lichte enlslelirix, Während griin und violett (color halurgus, violaceus, pavunaceus)
ans dem Gemische jener sich bililet. Der Regenbogen isl. desslmlb 2farbig, mlcr
üfarbig, oder 100Üfnrbig- zu nennen, wenn man mil, Virgil (mille trahit varias ad-
verso sole colores) mille fiir unziililig setzte. Zur Farbexlbilduixg isl; nur die
Brechung notliwvendig, ilenn so wie der Strahl tiefcr in [lie thauige Wnlke rlringt,
färbt er sich ersl. gelli, dann griin, endlich blan unil iler llellex (llCä0l' Farben gibt
(IHS Phänomen. Prop. XI, png. 201, 202.
35) Photismi de lnmine et umbra nd prnspectivaln radiornm et incidentiznn facientes
Venetiis 1575, illessinae 1613, Lngdun. Bntav. 1618.
36) De iridibus doctrinn Aristotelis et V ilellionis certn metlioilu comprehensa
explicntn et Lnm necessnriis demonstrationibns quam physicis et opticis cansis aucta.
Premissa snnt succincto ordine ea Option quorum cognitio ac] doctrinum cum iridum
tum aliornm Pjxäwpwv 15m rmf änqaasw est mzcessaria. Wittenberg 1571. Vergl.
Pristley, Gescli. d. Opt. 2Par. Cap.2. Wilde, l, 174.
37) ln der Ausg. v. Hansch. Ep. 233. Ülirigens war Kepler sclbst wenig geneigt.
in ilie Tlienrie dur Fnrben sicll zu vertiefeil , du sie seiner Zeit noch ganz unzu-
gänglich war einer Behandlung mit Zahl und Muass; sein color "est lux in potentia,